Dünyada yaklaşık 374.000 bitki türü olduğu bilinmektedir (Christenhusz & Byng, 2016). Bu bitkilerin yaklaşık 27.000'i tehlike altındadır (IUCN, 2024). Türkiye'de ise 11.466 bitki taksonu bulunmakta olup, bunların 2.221'i tehlike altındadır (Güner vd., 2012). Ülkemiz, coğrafi konumu ve ekolojik şartları sayesinde çevresindeki birçok ülkeye göre bitki çeşitliliği bakımından daha zengindir. Bu durum, bitki topluluklarına da yansıyarak çeşitli ve zengin ekosistemlerin oluşmasına katkıda bulunmuştur.
Sakarya Üniversitesi Esentepe Kampüsü, sahip olduğu ekolojik şartlar sayesinde doğal ve egzotik bitki türlerine ev sahipliği yapmaktadır. Sakarya Üniversitesi Kampüsü'nde ağaç ve çalılar üzerine yapılan gözlemler sonucunda, 39 familyaya ait 73 cins ve 115 tür bitki tespit edilmiştir. Bu türlerin %53’ü Türkiye’de dağılış gösteren yerli türlerken, %47’si Türkiye dışında dağılış gösteren yabancı türlerden oluşmaktadır. Kampüsteki türlerin 76’sı IUCN (International Union for Conservation of Nature/Uluslararası Doğa Koruma Birliği) kırmızı listesine göre tehdit altındadır. Bu türlerden 63’ü 'Asgari Kaygı' kategorisinde, 2’si 'Tehdit Altında/Tehlikede' kategorisinde, 2’si 'Tehdite Yakın' kategorisinde, 1’i 'Tehdit Altında/Hassas' kategorisinde ve 8’i 'Yetersiz Veri' kategorisindedir (Ek Tablo).
Kampüste doğal olarak dağılış gösteren türler genellikle nemli ve geniş yapraklı ağaç türleridir. Hakim ağaç türleri arasında Quercus cerris (saçlı meşe), Quercus robur (saplı meşe), Quercus frainetto (Macar meşesi) ve Quercus ithaburensis (palamut meşesi) yer alır. Bu meşe türleri, sahanın güney yamaçlarında ve kampüsün ana giriş kapısındaki yürüyüş yolunda sıkça görülür. Ayrıca, kampüste egzotik veya plantasyon bitki türleri de bulunmaktadır. Bunlar arasında Cupressus sempervirens (Akdeniz servisi), Pinus nigra (karaçam), Pinus pinea (fıstık çamı) Picea orientalis (doğu ladin), Picea pungens (mavi ladin), Platanus spp. (çınar) ve Tilia spp. (ıhlamur) yer alır. Çınar türleri genellikle yol kenarlarında, ıhlamurlar ise yaya yolları çevresinde bulunur. Bazı binaların bahçelerinde ise fıstık çamları dışında topluluk olarak dağılış gösteren bitki türleri görülmemektedir.
Bu proje kapsamında, Sakarya Üniversitesi Esentepe Kampüsü’nün doğal ve egzotik bitki türlerinin dağılımı belirlenerek kampüs alanının floristik zenginlikleri tanıtılmıştır. Öğrenci, personel ve ziyaretçilerin sahadaki bitki çeşitliliği hakkında temel bilgilere sahip olması ve biyoçeşitlilik bakımından farkındalık sağlanması amaçlanmaktadır.
Ülkemizde çeşitli üniversite kampüslerinin floristik çeşitlilikleri üzerine çalışmalar yapılmış olmakla birlikte, bu çalışma, kampüs içindeki bitkilerin etiketlenerek internet ortamında aktarıldığı ilk çalışma olma niteliği taşımaktadır.
Kaynakça
Avcı, M. (2005). Ceşitlilik ve Endemizm Acısınd an Turkiye’nin Bitki Ortusu. İstanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Coğrafya Dergisi, 13, 27-55.
Christenhusz, M. J., & Byng, J. W. (2016). The number of known plants species in the world and its annual increase. Phytotaxa, 261(3), 201-217.
Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., ve Babaç, M.T. (edlr.) (2012). Türkiye Bitkileri Listesi Damarlı Bitkiler, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmalı Derneği Yayını, Flora Dizisi 1, İstanbul.
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve ANG Vakfı (2024) http://www.tehditaltindabitkiler.org.tr/v2/ Erişim tarihi 02.08.2024
The IUCN Red List of Threatened Species (2024) https://www.iucnredlist.org/resources/summary-statistics Erişim tarihi 02.08.2024
